Νυχτερινή ενούρηση – το παιδί βρέχει ακόμα το κρεβάτι του…
Ορισμός
Νυχτερινή ενούρηση ονομάζεται η αδυναμία ελέγχου της κύστης στη διάρκεια του ύπνου μετά τον 5ο με 6ο χρόνο ζωής. Στην πλειοψηφία τους τα παιδιά είναι στεγνά τη νύχτα σε ηλικία 3 ετών, 10% εξακολουθούν να ουρούν τη νύχτα στην ηλικία των 5 ετών και 5 % στην ηλικία των 10 ετών. Κάθε απώλεια ούρων στη διάρκεια του ύπνου ονομάζεται ενούρηση και έως την ηλικία των 5 – 6 ετών θεωρείται φυσιολογική.
Η ενούρηση εμφανίζεται 2 φορές πιο συχνά στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια. Το πρόβλημα γίνεται σπανιότερο, καθώς μεγαλώνουν: 15 % αυτόματα σταματούν να βρέχονται κάθε χρόνο. Η ενούρηση χαρακτηρίζεται πρωτοπαθής όταν το παιδί δεν είχε ποτέ τον έλεγχο της κύστης και δευτεροπαθής όταν συμβαίνει μετά από ένα διάστημα που το παιδί είχε τον έλεγχο της κύστης..
Αιτιολογία
Σε ποσοστό 1-2 % η νυχτερινή ενούρηση οφείλεται σε νοσολογική οντότητα (συγγενείς διαμαρτίες, λοιμώξεις ουροποιητικού, σακχαρώδης διαβήτης). Σε άλλο μικρό ποσοστό οφείλεται σε ψυχολογικούς λόγους και συνήθως είναι δευτερογενής. Συχνά υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό (70%). Αν ο ένας από τους δύο γονείς βρεχόταν στην παιδική του ηλικία, η πιθανότητα να συμβεί το ίδιο σε κάποιο από τα παιδιά του αυξάνει 8 φορές, ενώ και με τους 2 γονείς ενουρητικούς η πιθανότητα αυξάνει 16 φορές.
Νυχτερινή ενούρηση παρατηρείται σε μεγάλο ποσοστό σε παιδιά με αναπτυξιακή και πνευματική καθυστέρηση, καθώς και υπερκινητικότητα, κινητικά προβλήματα και συχνά προβλήματα του ΚΝΣ. Έχουν κατηγορηθεί και περιγεννητικά αίτια, όπως η προ-εκλαμψία και το χαμηλό βάρος γέννησης του νεογνού.
Σε αρκετές περιπτώσεις το παιδί κοιμάται πολύ βαριά και δεν μπορεί να ξυπνήσει για να ουρήσει, όπως γίνεται στους ενήλικες. Το βράδυ παράγονται περισσότερα από το φυσιολογικό ούρα. Και σε κάποιες περιπτώσεις το παιδί μπορεί να έχει ελαττωμένη χωρητικότητα της κύστης.
Στον ύπνο η κύστη του παιδιού κάνει υπερβολικές συσπάσεις από μόνη της.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία της ενούρησης έχει ένδειξη μετά την ηλικία των 6 ετών. Σε κάθε παιδί με νυχτερινή ενούρηση απαραίτητο είναι ένα λεπτομερές ιστορικό και να γίνει εξέταση ούρων για μικρόβια, γλυκόζη, προσδιορισμό ειδικού βάρους ούρων ώστε να αποκλειστεί νοσολογική οντότητα.
Σε περιπτώσεις που υπάρχει υπόνοια ψυχολογικού προβλήματος πρέπει να ληφθεί διακριτική συνέντευξη από τους γονείς για την αναζήτηση των αιτίων. Η αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς ενούρησης πρέπει να γίνει με μεγάλη κατανόηση από το περιβάλλον.
Πολύ σημαντικό για τον καθορισμό της πιο κατάλληλης θεραπείας είναι το ημερολόγιο ούρησης. Με τη βοήθεια των γονιών, μετριούνται και γράφονται τόσο οι ποσότητες των ούρων που αποβάλλει το παιδί στη διάρκεια της ημέρας όσο και οι απώλειες στη διάρκεια της νύχτας. Επίσης, μετριούνται οι ποσότητες των υγρών που πίνει το παιδί και σημειώνονται οι ώρες που πίνει τα υγρά. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί ο γιατρός να καταλάβει αν η ενούρηση οφείλεται σε μεγάλη παραγωγή ούρων τη νύχτα ή σε μικρή χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης.
Οι κυριότεροι τρόποι αντιμετώπισης της νυχτερινής ενούρησης μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν τα τρικυκλικά φάρμακα και το ξυπνητήρι ενούρησης που στηρίζεται στην αρχή των εξαρτημένων αντανακλαστικών.
Το ξυπνητήρι εφόσον ακολουθηθεί σωστά, είναι η πιο επιτυχημένη μορφή θεραπείας και με δεδομένο ότι τα τρικυκλικά φάρμακα έχουν αρκετές παρενέργειες. Τουλάχιστον 7 στις 10 περιπτώσεις θεραπεύονται με αυτόν τον τρόπο.
Σήμερα οι κύριοι τρόποι αντιμετώπισης είναι:
– Η άσκηση της κύστης για την αύξηση της χωρητικότητας της (αναβολή ούρησης) και η άσκηση του σφιγκτήρα της κύστης (διακεκομμένη ούρηση)
– Ενδορινική χορήγηση δεσμοπρεσσίνης η οποία λαμβάνεται προ του ύπνου και δρα μειώνοντας τον όγκο των παραγόμενων βραδινών ούρων. Η θεραπεία αυτή έχει καλά αποτελέσματα και στερείται πρακτικά ακόμα παρενεργειών.Τα φάρμακα που ελαττώνουν τη νυχτερινή παραγωγή των ούρων έχουν συνήθως γρήγορο και εντυπωσιακό αποτέλεσμα, αλλά συχνή υποτροπή, αν διακοπούν απότομα. Θα πρέπει να συνδυάζονται και με συμβουλές εκπαίδευσης της κύστης στη διάρκεια της ημέρας.
Βιβλιογραφία
– Ι.Τσίκουλας,Αναπτυξιακή Παιδιατρική,Παιδιατρική Κ.Μαλακά-Ζαφειρίου
– onmed.gr
Άρθρο του Γεωργίου – Ζαχαρία Ζαντόπουλου
Παιδίατρος – Διδάκτωρ Παν.Αθηνών
