Ανεπαρκής πρόσληψη βάρους
Είναι ιδιαίτερα συχνό διαγνωστικό πρόβλημα των παιδιάτρων η αναγνώριση διαταραχών ανάπτυξης στη βρεφική-παιδική ηλικία.
Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι 3-7% των παιδιών παρουσιάζουν προβλήματα πρόσληψης βάρους τα πρώτα χρόνια της ζωής
Η ανεπάρκεια πρόσληψης βάρους ορίζεται ως:
Βάρος σώματος < 3η ΕΘ, Έκπτωση σωματικού βάρους κατά 2 σταθερές αποκλίσεις
Βάρος σώματος < 80% του ιδανικού βάρους για το ύψος,
Δείκτης μάζας σώματος < 3η ΕΘ
Αίτια
Η ανεπαρκής πρόσληψη βάρους είναι ένα πολυπαραγοντικό σύστημα και σχετίζεται με πολλά συστήματα και πολλές παραμέτρους.
Υπάρχει η καθυστέρηση ανάπτυξης η οποία είναι γενετικά καθορισμένη όπου τα βρέφη ακολουθούν ως είθισται τις χαμηλές γονικές καμπύλες ανάπτυξης. Γεννιούνται με φυσιολογικό η και χαμηλό βάρος γέννησης και ακολουθούν τις χαμηλότερες Ε.Θ ανάπτυξης.
Υπάρχει όμως και η κατηγορία βρεφών όπου τα βρέφη γεννιούνται με φυσιολογικό η και χαμηλό βάρος γέννησης, οι γονικές εκατοστιαίες θέσεις είναι φυσιολογικές ενώ παρουσιάζουν πτώση βάρους μέχρι τον 6o μήνα ζωής και στη συνέχεια ακολουθούν την θέση αυτή χωρίς πρόβλημα.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και ο όρος catch-down growth (αναπληρωματική καθυστέρηση της ανάπτυξης).
Αυτό αφορά βρέφη που γεννιούνται με μεγάλο βάρος γέννησης, οι γονικές εκατοστιαίες θέσεις είναι φυσιολογικές και τα βρέφη παρουσιάζουν πτώση βάρους μετά τον 6 μήνα ζωής και στη συνέχεια ακολουθούν την θέση αυτή χωρίς πρόβλημα.
Οι παθολογικοί μηχανισμοί ανεπαρκούς πρόσληψης βάρους συνίστανται σε:
– Μη ικανοποιητική πρόσληψη θερμίδων
– Μειωμένη απορρόφηση ή πέψη θρεπτικών συστατικών
– Αυξημένη απώλεια θρεπτικών συστατικών
– Υπερβολική κατανάλωση ενέργειας
– Ελαττωματική χρήση ενέργειας
Η τροφή δεν είναι διαθέσιμη ,είτε λόγω ακατάλληλου τρόπου παρασκευής, ή υπάρχουν ακατάλληλες διαιτητικές συνήθειες ή λανθασμένη τεχνική σίτισης ή ακόμη και ύπαρξη διαταραχής στη σχέση γονέα-παιδιού.
Υπάρχει έλλειψη όρεξης ή δυσκολία στη σίτιση που μπορεί να προκαλέσει η ύπαρξη χρόνιου νοσήματος όπως συγγενείς ανωμαλίες, νόσοι ΚΝΣ, αναιμία καθώς η Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τέλος η ύπαρξη στοματοκινητικής δυσλειτουργίας.
Μπορεί να προκληθεί από παγκρεατική – ηπατική ανεπάρκεια σε καταστάσεις όπως η κυστική ίνωση ή ηπατοπάθεια. Επίσης εντεροπάθεια που οφείλεται σε κοιλιοκάκη, τροφική αλλεργία αλλά και το βραχύ έντερο προκαλούν μειωμένη απορρόφηση της τροφής.
Μπορεί να επέλθει είτε από το πεπτικό με εμέτους η διάρροιες είτε από τους νεφρού
Έμετοι, ΓΟΠ, απόφραξη , αυξημένη ενδοκράνια πίεση, φάρμακα,λοιμώξεις, ουρολοίμωξη, μεταβολικές διαταραχές, Διάρροια-Δυσαπορρόφηση, Κοιλιοκάκη, ΙΦΝΕ,αλλεργική εντεροπάθεια, κολίτιδα, κυστική ίνωση, Απώλειες από τα νεφρά, ΝΣΟ, Άποιος διαβήτης, Σ. διαβήτης
Χρόνια νοσήματα όπως καρδιοπάθεια, λοιμώξεις αναιμία, υπερθυρεοειοειδισμός, ηπατική ανεπάρκεια νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να συνδέονται με μεγάλη κατανάλωση ενέργειας
Μπορεί να προκαλέσουν συγγενείς ανωμαλίες (τρισωμία 21, 18, 13), συγγενείς λοιμώξεις, Μεταβολικά νοσήματα όπως διαταραχές αμινοξέων, αποθηκευτικές νόσοι (θησαυρισμώσεις)
Διαγνωστική προσέγγιση
Στη διαγνωστική προσπέλαση της δυστροφίας συμβάλλουν το ατομικό, οικογενειακό, κοινωνικό και διαιτητικό ιστορικό, η αξιολόγηση του διαιτολογίου και ο εργαστηριακός έλεγχος.
Η συχνότητα και το των είδος κενώσεων, η παρουσία εμέτων, αναγωγών, δυσφαγία θα προσανατολίσουν για οργανικά αίτια όπως δυσαπορρόφηση, αλλεργία, λοίμωξη.
Στην αντικειμενική εξέταση είναι σηματική η αναγνώριση δυσμορφικών χαρακτηριστικών για υποκείμενα σύνδρομα καθώς και η καταγραφή των σωματομετρικών χαρακτηριστικών για την ακριβή εκτίμηση της βαρύτητας της υποθρεψίας. Η σχέση Βάρος/ Βάρος 50η ΕΘ αρκεί για να χαρακτηριστεί η υποθρεψία.
σοβαρή : <60% του αναμενόμενου
μέτρια : 61-75%
ήπια : 76-90%
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
– Γενική αίματος,ΤΚΕ,
– Σίδηρος,Φερριτίνη,
– Ουρία, κρεατινίνη,γλυκόζη
– Aσβέστιο, φωσφόρος,Κάλιο,Νάτριο
– SGOT,SGPT,γ-GT
– Ανοσοσφαιρίνες (IgG, IgA, IgM, IgE)
– Αντισώματα έναντι ενδομυίου, ιστικής τρανγλουταμινάσης
– T3,T4,TSH
– Γενική ούρων και καλλιέργεια ούρων
– Γενική κοπράνων και καλλιέργεια κοπράνων
– Λίπος κοπράνων
Εξειδικευμένος έλεγχος
– Αμινόγραμμα καί οργανικά οξέα ούρων
– Καρυότυπος
– Δερματικές δοκιμασίες, RAST
– Δοκιμασία ιδρώτα
– Ενδοσκόπηση-βιοψία εντέρου
ANTIMETΩΠΙΣΗ
Η αντιμετώπιση της ανεπαρκούς πρόσληψης βάρους συνίστανται στην αναγνώριση της υποκειμένης αιτίας αν υπάρχει,στη συνέχεια στην εκτίμηση της βαρύτητας της υποθρεψίας αφού η μέτρια προς σημαντικού βαθμού υποθρεψία θέλει ενδονοσοκομειακή αντιμετώπιση και παιδογαστρεντερική παρακολούθηση.
Χρειάζεται να αρχίσει σίτιση με υπερθερμιδικό διαιτολόγιο, 150% των ημερήσιων αναγκών σύμφωνα με το αναμενόμενο βάρος για την ηλικία.Ανάλογα με την περίπτωση η σίτιση θα γίνει από το στόμα, μέσω καθετήρα , μέσω γαστροστομίας ..
Σημαντικό βήμα στη θεραπεία είναι η παράλληλη ενθάρρυνση των γονέων και της οικογένειας. Θα πρέπει να περάσουμε το μήνυμα ότι η τροφή πρέπει να είναι απόλαυση και όχι πίεση με μικρά συχνά γεύματα με πρόγραμμα.
Πηγές-Βιβλιογραφία
– Δρ Παναγιώτα Καφρίτσα, Παιδίατρος-Παιδογαστρεντερολόγος, Aπό το ελληνικό ίδρυμα Γαστρεντερολογίας
– Διαδικτιακός τόπος gr
Άρθρο του Γεωργίου – Ζαχαρία Ζαντόπουλου
Παιδίατρος – Διδάκτωρ Παν.Αθηνών
