Παιδική Παχυσαρκία : Συνέπειες – Αντιμετώπιση
Συνέπειες παιδικής παχυσαρκίας
Διακρίνονται σε άμεσες και απώτερες. Οι συχνότερες άμεσες είναι οι ψυχοκοινωνικές (αυτοκτονία, μειωμένη αυτοεκτίμηση, απομόνωση) και οι καρδιαγγειακές (υπέρταση στο 10-30 % των εφήβων, αθηροσκλήρυνση). Άλλες άμεσες συνέπειες είναι η δυσλιπιδαιμία, υπερινσουλιναιμία, αντίσταση στην ινσουλίνη, πρώιμη ήβη, δυσμηνόροια, άπνοια ύπνου, υποαερισμός, ραιβοποδία.
Στις απώτερες συνέπειες ανήκει η μετάπτωση του παιδιού σε παχύσαρκο ενήλικα. Το 7% των παχύσαρκων βρεφών, το 34 % των παχύσαρκων παιδιών και το 75 % των παχύσαρκων εφήβων θα παραμείνουν ως ενήλικες παχύσαρκοι. Αν ο ένας από τους 2 γονείς είναι παχύσαρκος η πιθανότητα να έχουν παιδί παχύσαρκο είναι 3-5 φορές μεγαλύτερος. Η παχυσαρκία ήδη από την ηλικία των 4 ετών συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αθηροσκλήρυνσης, στεφανιαίας νόσου, καρκίνου ορθού και μήτρας ανεξάρτητα αν μετέπειτα ως ενήλικας παραμείνει ή όχι παχύσαρκος.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Τόσο ο παδίατρος όσο και ο διατροφολόγος πρέπει να έχουν κύριο ρόλο τόσο στο διατροφικό σχεδιασμό του παιδιού όσο και στην εκπαίδευση και ενημέρωση των γονέων. Η άμεση θεραπευτική και διατροφική παρέμβαση θα εξαρτηθεί από το ΒΜΙ του παιδιού. Από θεωρητική άποψη, η πρόληψη ή η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι αρκετά ξεκάθαρη: εξισσορόπηση ενεργειακής πρόσληψης με την ενεργειακή κατανάλωση. Από πρακτική άποψη όμως ο έλεγχος βάρος αποτελεί πρόκληση για τους περισσότερους, αφού εξαρτάται από αρκετούς περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Οι στόχοι της αντιμετώπισης πρέπει να είναι οι εξής: Υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς, φυσική δραστηριότητα, αντιμετώπιση τυχόν επιπλοκών της παχυσαρκίας, συνεχής έλεγχος σωματικού βάρους.
Η υιοθέτηση σωστής διατροφής αποτελεί πρωταρχικό στόχο και θα πρέπει να γίνεται καθοδήγηση από εξειδικευμένους διατροφολόγους και παιδιάτρους που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή την κατεύθυνση. Καθημερινή συνήθεια που πρέπει να αποκτήσουν τα παιδιά είναι η κατανάλωση πρωινού. Πρέπει επίσης να αλλάξει η ποιότητα των τροφών που καταναλώνουν στο σχολείο. Τα ενδιάμεσα σνακ είναι απαραίτητα. Ούτως ή άλλως οι έρευνες δείχνουν ότι 5-6 γεύματα την ημέρα βοηθούν στην διατήρηση του βάρους. Το ζήτημα είναι τι είδους σνακ πρέπει να επιλέγουν τα παιδιά. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επέμβουν οι γονείς και όσα άλλα άτομα μπορούν να συμβάλλουν στην εκπαίδευση των παιδιών και να τα διδάξουν σε πιο υγιεινές επιλογές, όπως τα φρούτα, τα γιαούρτια και οι ξηροί καρποί.
Τα σημερινά παιδιά χαρακτηρίζονται από πολύ χαμηλή δραστηριότητα. Η σημερινή κοινωνία τα έχει υπερφορτώσει με αρκέτες εξωσχολικές δραστηριότητες οι οποίες δεν σχετίζονται με άσκηση, με αποτελέσμα τα περισσότερα από αυτά να κάθονται αντί να δραστηριοποιούνται σωματικά. Οι γονείς επίσης, ακριβώς επειδή δεν έχουν τον χρόνο να ασχοληθούν μαζί τους, τα αφήνουν άπειρες ώρες μπροστά απο την τηλεόραση ή τον υπολογιστή.
Στα άτομα που δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με αθλητικές δραστηριότητες, αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι να αυξηθεί η καθημερινή κίνηση. Κάποια παραδείγματα είναι: το περπάτημα στο σχολείο, οι απογευματινοί περίπατοι, τα παιχνίδια στα διαλείμματα, το ανέβασμα με τις σκάλες αντί του ασανσέρ, το τρέξιμο στο πάρκο κλπ. Οι αθλητικές δραστηριότητες (μπάσκετ, ποδόσφαιρο) καλό είναι να καλύπτουν 45΄ την ημέρα τουλάχιστον 3-4 φορές την εβδομάδα.
Οι γονείς, ακριβώς επειδή βρίσκονται στο κοντικό περιβάλλον, και ως ένα βαθμό σχετίζονται και αυτοί με το αυξημένο βάρος των παιδιών τους, πρέπει να είναι έτοιμοι για μόνιμες αλλάγες από την στιγμή που θα πάρουν την απόφαση επέμβασης. Πρέπει επίσης να είναι απόλυτα ενήμεροι με τις επιλοκές της παχυσαρκίας στο παρόν και στο μέλλον. Οι ριζικές αλλαγές των διατροφικών συνηθειών και του τρόπου ζωής, δεν αφορά μόνο τα παδιά, αλλά και τους ίδιους τους γονείς.
Έχει μεγάλη σημασία να ενθαρρύνουν και όχι να επικρίνουν. Ο ψυχολογικός και συναισθηματικός κόσμος των παιδιών είναι ήδη διαταραγμένος λόγω του αυξημένου βάρους.
Όταν το παιδί δείχνει να κάνει βήματα προόδου, αυτοί πρέπει να το επιβραβεύουν, όχι όμως με φαγητό. Από τις καλύτερες επιβραβεύσεις είναι να δείχνουν ότι είναι πάντα δίπλα του και βρίσκουν χρόνο να ασχολούνται μαζί του στον ελεύθερο χρόνο τους.
Τέλος, πρέπει να ασχολούνται οι ίδιοι με την προετοιμασία του φαγητού, και να επιδιώκουν να τρώνε όλοι μαζί σαν οικογένεια.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
– Γ.Κατζός,Ενδοκρινεία αδένες(Παιδιατρική ,΄Βέκδοση,Καίτη Μαλακά-Ζαφειρίου)
– Χριστίνα Μακρατζάκη, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος,
– diatrofi.gr
– eiep.gr/pages/home.htm
– BMA, Board of Science (June 2005) Preventing childhood obesity Gidding SS et al, (2005) Dietary recommendations for children and adolescents: A guide for practitioners: consnensus statement from the American Heart Association, Circulation, 111: 2061 – 2075
– Mantzoros C (2008) The epidemic of childhood obesity: a dietary perspective in Nutrition and Metabolism, Aristdes Daskalopoulos Foundation, Athnes pages 255-275
– Moore MC (2005) Βρεφική, Νηπιακή και εφηβική Ηλικία στο Διαιτολογία,3η έκδοση, εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα, σ81-89
– Χασαπίδου Μ, Τσιλιγκίρογλου – Φαχαντίδου (2002) Διατροφικές ανάγκες των παιδιών στο Διατροφή και Υγεία, Άσκηση και Αθλητισμό, University Studio Press, σ 216
Άρθρο του Γεωργίου – Ζαχαρία Ζαντόπουλου
Παιδίατρος – Διδάκτωρ Παν.Αθηνών
